Normowanie zgody na zabieg: kodeks cywilny a ustawa o zawodzie lekarza
W kontekście uregulowań dotyczących zgody na zabieg, kluczowe są przepisy prawa cywilnego oraz ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty. W ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty pojawia się termin “zabieg prosty”, na który zgoda może być wyrażana ustnie lub przez zachowanie się pacjenta w sposób jednoznacznie wskazujący na akceptację danego zabiegu. Na przykład, gdy pacjent poddaje się zabiegowi, tak jak w przypadku pobierania krwi czy badania łuków podniebiennych, wyrażając zgodę poprzez odpowiednie zachowanie się. Natomiast w przypadku zabiegów operacyjnych lub metod leczenia stwarzających większe ryzyko dla pacjenta, wymagana jest forma pisemna zgody, zgodnie z art. 34 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty.
Warto zaznaczyć, że rozróżnienie między rodzajami zabiegów medycznych, na proste i te związane z większym ryzykiem dla pacjenta, nie zawsze jest jednoznaczne i wymaga indywidualnej oceny przez lekarza. Lekarz ma obowiązek zadbać o właściwą formę zgody pacjenta, co będzie istotne w przypadku ewentualnego postępowania sądowego. W sytuacjach, gdzie zabieg może wiązać się z potencjalnymi powikłaniami lub istnieje ryzyko dla pacjenta, zaleca się uzyskanie zgody w formie pisemnej. Natomiast w przypadku prostych zabiegów diagnostycznych, takich jak nakłucia skóry w testach alergologicznych, zgoda może być wyrażana ustnie lub poprzez właściwe zachowanie pacjenta, co ułatwia pracę lekarza i skraca czas procedury.
Twoje działanie może być kluczem do ratowania zdrowia i życia.
Zapisz się na szkolenie z pierwszej pomocy i stań się bohaterem w każdej chwili!
Procedury zgody w praktyce medycznej: formy i ustalenia
W kontekście procedur medycznych, szczególnie zabiegów operacyjnych, istotne jest ustalenie formy zgody wymaganej przez prawo. Kodeks cywilny oraz ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty precyzują zasady dotyczące sposobu wyrażenia zgody przez pacjenta. Zgodnie z artykułem 78 Kodeksu cywilnego, oświadczenie woli może mieć formę pisemną i będzie skuteczne, jeśli zawiera własnoręczny podpis pacjenta. Treść zgody może być sporządzona na dowolnym nośniku, chociaż najczęściej stosowany jest papier. Sądy uznały również za skuteczne oświadczenia woli złożone na nietypowych nośnikach, pod warunkiem, że umożliwiają one umieszczenie własnoręcznego podpisu. Ważne jest, aby podpis był czytelny i wykonany trwałym narzędziem, takim jak długopis, oraz że znalazł się pod treścią oświadczenia. Datowanie podpisu jest również istotne, gdyż musi być identyczne z datą wyrażenia zgody przez pacjenta. W przypadku pacjentów, którzy ze względu na stan zdrowia lub wiek nie mogą złożyć własnoręcznego podpisu, Kodeks cywilny przewiduje możliwość złożenia oświadczenia woli alternatywnie, poprzez odcisk palca. Jednakże, konieczne jest, aby pacjent był zdolny do czytania, co umożliwi mu zapoznanie się z treścią zgody. Osoba towarzysząca pacjentowi może wówczas wpisać dane pacjenta obok złożonego odcisku palca i złożyć własnoręczny podpis. Mimo że prawo jest rygorystyczne, co do formy oświadczeń woli, sądy zazwyczaj kładą większy nacisk na pewność co do zgody pacjenta, niż na procedury formalne.
Interpretacja zgody na zabieg
W sądowych decyzjach można dostrzec wyraźną tendencję interpretacyjną, która sugeruje, że choć zgoda na zabieg w formie pisemnej, przewidziana w artykule 34 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, jest istotna głównie dla celów proceduralnych, to sam zabieg, pomimo braku zachowania tej formy zgody (nie zgody jako takiej!), może być uznany przez sąd za legalny. Jednakże, jeśli nie istnieje żadna obiektywna przyczyna dla zaniechania pisemnej formy zgody, która jest wymagana przez wspomniany artykuł, lekarz musi podjąć wszelkie starania, aby spełnić formalne wymogi jej ważności. Postępowanie zgodne z tymi zasadami w końcowej analizie chroni lekarza w przypadku ewentualnego postępowania sądowego, ponieważ brak przestrzegania odpowiedniej formy, zgodnie z Kodeksem cywilnym, uznawany jest za brak dowodów, co uniemożliwia korzystanie ze świadków podczas procesu dowodowego, gdy formy zgody nie zostały należycie zachowane.
Trudności interpretacyjne
Z tematu zgody na zabieg medyczny wynika, że jest on zagadnieniem złożonym i wymagającym, gdyż opiera się na granicy prawa i wiedzy medycznej. Ta złożona natura powoduje trudności w interpretacji przepisów oraz ich właściwym zastosowaniu. Mimo tych wyzwań lekarz zawsze powinien dążyć do tego, aby zgoda na zabiegi medyczne była pierwszym krokiem w udzielanej pomocy. Taki sposób postępowania nie tylko zapewnia komfort pracy lekarza, ale także umacnia pacjenta jako równorzędnego partnera w procesie leczenia.